Hội nghị năm nay được tổ chức trong bối cảnh Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ (SHTT) đã được Quốc hội thông qua tại kỳ họp tháng 6/2022. Luật Thanh tra năm 2022 cũng đặt ra các vấn đề về cơ cấu tổ chức, chức năng, hoạt động của thanh tra SHTT. Ngoài ra, Tòa án Nhân dân Tối cao đang xây dựng đề nghị xây dựng Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án Nhân dân để trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp tháng 10/2023, thông qua tại kỳ họp tháng 5/2024, trong đó có nội dung thành lập tòa chuyên trách về SHTT ở Tòa án Nhân dân Cấp cao tại Hà Nội. Bối cảnh thực tiễn trên đặt ra nhiều yêu cầu hơn với chất lượng ngày càng cao hơn đối với hoạt động quản lý nhà nước về SHTT trong năm 2023 và các năm tiếp theo.
Theo Cục Sở hữu trí tuệ, công tác quản lý nhà nước (QLNN) về sở hữu công nghiệp (SHCN) của các địa phương trong năm 2022 đã đạt những thành quả nhất định, trong đó có thể kể đến các mặt công tác đạt được hiệu quả tốt như: Hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức, pháp luật về SHCN; hoạt động tư vấn, hướng dẫn đăng ký xác lập và bảo vệ quyền SHCN, công tác khuyến khích, hỗ trợ các hoạt động sáng kiến, sáng tạo. Cùng với đó, năm 2022, hoạt động QLNN về SHCN ở các địa phương đã đạt được một số thành tích nhất định, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Đặc biệt, năm 2022 đã có 38 tỉnh, thành phố ban hành 57 văn bản thể hiện các cơ chế, chính sách phát triển tài sản trí tuệ dưới các hình thức khác nhau, 132 nhiệm vụ được các địa phương triển khai thực hiện với 118 sản phẩm đặc thù địa phương được hỗ trợ bảo hộ, quản lý quyền SHCN (21 chỉ dẫn địa lý, 52 nhãn hiệu chứng nhận và 45 nhãn hiệu tập thể), 268 doanh nghiệp và 320 tổ chức tập thể được hỗ trợ, gần 19.000 lượt người được tập huấn, đào tạo về sở hữu trí tuệ… Năm 2022, lượng đơn nộp vào Cục Sở hữu trí tuệ tăng cao (7,1%), trong đó đơn đăng ký xác lập quyền sở hữu công nghiệp tăng 3,3% so với năm 2021; lượng văn bằng bảo hộ cấp ra tăng 8,3% so với năm 2021. Kết quả giải quyết đơn đơn khiếu nại và đơn đề nghị chấm dứt, huỷ bỏ hiệu lực văn bằng bảo hộ tăng 18%; số lượng đơn liên quan đến văn bằng bảo hộ tăng 18%, kết quả xử lý các loại đơn sau cấp văn bằng bảo hộ tăng 4% so với năm 2021. Nhiều chương trình bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, phát triển tài sản trí tuệ, nhất là đối với sản phẩm xuất khẩu tiềm năng của Việt Nam ở nước ngoài đã được Cục Sở hữu trí tuệ triển khai. Các sản phẩm nông nghiệp như vải thiều Lục Ngạn - Bắc Giang và thanh long Bình Thuận đã được cấp văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại Nhật Bản giúp nâng giá trị sản phẩm.
Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đã đạt được, hoạt động SHTT tại các địa phương còn đơn giản, vai trò QLNN mờ nhạt, bị động. Năng lực, kiến thức chuyên môn về SHTT của các cơ quan thực thi quyền SHTT ở các địa phương còn bất cập, việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ còn gặp khó khăn, vướng mắc… Từ thực tiễn hoạt động QLNN về SHTT và điều kiện kinh tế - xã hội của các địa phương, Cục Sở hữu trí tuệ cho rằng cần nâng cao hiệu lực, hiệu quả QLNN về SHTT, kiện toàn hệ thống cơ quan QLNN về SHTT theo hướng kiến tạo và hiệu quả; xác định củng cố các đầu mối chuyên trách về SHTT tại các cơ quan QLNN có liên quan ở địa phương; đẩy mạnh cơ chế phối hợp liên ngành trong QLNN về SHTT. Bên cạnh đó, cần phát triển các trung tâm chuyển giao công nghệ và SHTT tại các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp. Đồng thời, hỗ trợ bảo hộ và khai thác quyền SHTT ở nước ngoài, đặc biệt đẩy mạnh hỗ trợ bảo hộ nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm xuất khẩu tiềm năng của Việt Nam ở nước ngoài; giới thiệu, quảng bá và triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại khác cho các tài sản trí tuệ của Việt Nam ở trong và ngoài nước…
Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết: Hiện nay, Luật Sở hữu trí tuệ đã được sửa đổi, bổ sung với nhiều nội dung được đánh giá là có tính đột phá. Nhiệm vụ trước mắt là khẩn trương hoàn thiện các văn bản hướng dẫn để luật sớm đi vào cuộc sống. Đồng thời, Cục Sở hữu trí tuệ, các cơ quan liên quan, Sở KH&CN các địa phương rà soát các pháp luật liên quan đến hoạt động quản lý nhà nước về sở hữu trí tuệ, nhất là pháp luật về đầu tư, tài chính... Bên cạnh hoạt động xác lập, bảo hộ tài sản trí tuệ, theo Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, cần tăng cường hơn nữa việc triển khai các chính sách nhằm khuyến khích hoạt động khai thác tài sản trí tuệ. Đây là một trong các giải pháp đột phá để Bộ KH&CN thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đổi mới sáng tạo, cũng như tạo các điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp, viện, trường thực hiện hoạt động đổi mới sáng tạo, biến tri thức thành của cải, vật chất, phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Về nội dung này, ngành KH&CN, Bộ Khoa học và Công nghệ rất kỳ vọng sự vào cuộc mạnh mẽ của các doanh nghiệp, các viện, trường với tinh thần "doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia; viện, trường là các chủ thể nghiên cứu mạnh". Ngoài ra, cần tăng cường việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động SHTT, coi đây là một trong những giải pháp đột phá nhằm giải quyết dứt điểm tổn động trong hoạt động xác lập, bảo hộ quyền SHTT trong thời gian tới.
Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt đánh giá thời gian qua, Cục Sở hữu trí tuệ đã triển khai tốt hoạt động hợp tác quốc tế, cả song phương và đa phương, để tận dụng được nhiều nguồn lực quốc tế cho hoạt động của Cục. Thời gian tới, Cục Sở hữu trí tuệ cần tiếp tục chủ động, tích cực tham gia đàm phán các nội dung về SHTT trong các hiệp định thương mại; bảo đảm thực thi nghiêm túc các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; tăng cường hoạt động hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương đẩy mạnh hoạt động hợp tác quốc tế về SHTT ở các địa phương.
Tại hội nghị, nhiều ý kiến đã chia sẻ kinh nghiệm triển khai hoạt động sở hữu trí tuệ ở các địa phương, doanh nghiệp, viện, trường; những vấn đề đặt ra cho hoạt động quản lý nhà nước về SHTT ở địa phương; phương hướng tiếp tục triển khai Chiến lược Sở hữu trí tuệ trong thời gian tới…
